Yeni nesil internetin itici gücü Blockchain teknolojisi, her gün beni hayran bırakan birçok yenilik getiriyor hayatlarımıza. Bir yandan bu yenilikleri okurken bir yandan her şey değişecek mi endişesine kapılanlar için ben anladıklarımı, öğrendiklerimi notlar halinde biriktirerek en basit hali ile paylaşıyorum.
Blockchain teknolojisi tüm internet dünyasını yıkıcı bir seviyede değiştirmiyor. Bu teknolojinin yıkıcı seviyede değişiklikler getirdiğine dair devam eden tartışmalar bana geçmiş dönemlerin yeni mecrası ‘Televizyon’ üzerine yapılmış olan kritikleri hatırlatıyor. İletişim teorilerindeki her yeni teknolojinin yeni bir dünya, yeni bir toplum, tarihte yeni bir dönem yarattığına dair düşünce üzerinden televizyonun kitlesel iletişim için yeni bir teknoloji olması üzerinden 70’li yıllarda dünyanın değişiminde ciddi rolü olduğu tartışmaları hala yapılmaktadır. İktisadi bilimlerdeki her yeni icadın bir yapıcı yıkıcılık barındırdığı yaklaşımı da yine benzer bir tartışmayı işaret etmektedir. Şimdi ise hayatımıza giren ve hemen her alanda farklılaşan uygulamalar üretilmesine imkan veren blok zincir teknolojisi için de durum aynı bence. Blockchain yeniliği, aynı zamanda çeşitli alanlarda olumlu ve olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu blok zinciri bir aracıya ihtiyaç duymadan, bir verinin iki parti arasında doğrudan değiş tokuşunu mümkün kılan teknoloji protokolü olarak tanımlıyor. Ethereum’un kurucusu Boterin ise bu öyle sihirli bir bilgisayar ki isteyen herkes bu programı yükleyebilir. kendi başına çalışması için bırakabilir ve bu programın tüm durumları herkes tarafından görülebilir şeklinde, sürdürülebilir ve güvenli oluşu üzerinden tanımlıyor blok zinciri.
Blok zincir teknolojisi hayatımıza girdi ama bizler bilgisayarımızı, sosyal medya araçlarını, mobil uygulamalarımızı kullanmaya devam edeceğiz. Bu değişmeyecek. Blockchain ile değişen, arkada calisan ve internete girişi yapılan veri yapılarıdır. Temelde değişen işte bu bilgilerin saklanma ve yönetilme şekli. Çünkü internette, kendi sunucusunu çalıştıran tekil kişiler tarafından yönetilen bilgileri kullanıyoruz. Blockchain ise kullanıcılara kendi verilerinin, kimliğinin ve dijital varlıklarının sahibi olabilme imkanını getiren ve uzun zamandır beklenen kullanıcı odaklı bir internet sunuyor.
Güven ve şeffaflığı beraberinde getiren blok zincir teknolojisi herkesi eşit şekilde işin içine alan son derece yenilikçi ve liberal bir sistem. Bu, blockchain konusunda çok heyecan verici.
Şimdi biraz bu harika teknolojinin nasıl çalıştığını özetle anlatmaya çalışayım. Blokzincir şifrelenmiş işlem takibi sağlayan, yüksek güvenlik özelliklerine sahip, şeffaf ve küresel bir sistem. Birbirlerine bağlanan bloklar olarak çalışan blockchainağ sistemi içerisinde büyük bir veri tabanına sahip olan tam anlamı ile bir veri yönetim aracı. En basit hali ile sistemi anlatmak gerekirse, her bir blok kapasitesi dahilinde belli bir işlem bilgisi içerir, dolduğu zaman yeni bir blok üretilir ve bu bir sonraki blok önceki bloğun zaman bilgisini ve içerdiği işlem bilgisini kendi bilgisi ile birlikte şifreleyerek içinde barındırır. Bu şifrelemeye kriptografi adı verilir ve çok güçlü bir şifreleme yöntemidir. Bu şekilde bloklar zaman sıralamasına göre birbiri ardına bağlanır ve bir zincir oluşturur. Blok dizisi sisteme dahil olan her bir bilgisayar -yani node- tarafından kayıt altında tutulur. Ayrıca bir bloktaki bilgi kendisinden sonraki her blokta bulunduğu için değiştirilmesi imkansızdır. Herhangi bir değişim durumunda da blok dizisini sistemdeki her bir bilgisayar kaydettiği için sadece bozuk olan zincir sistemden çıkarılır ve sistem işlemeye devam eder. Blok zincirinin kopyası bulunan bilgisayar yeni oluşturulan blokları da kontrol eder ve doğrular. En popüler tanımlaması ile merkezi olmayan, şeffaf ve bilginin güvenliği çok daha fazla sağlanan blok zincir, üçüncü bir kişi yada kuruma bireyler arasında veri ve hatta para gibi değer gönderilebilen bir teknolojidir. Ve her gün yeni uygulamalar konu olan bu blok zincir bu tip özelliklere ihtiyaç duyulan her teknolojinin altyapısı olarak kullanılmaya başlamıştır. Benim bu teknolojiyi tüm okuduklarım, dinlediklerim sonrası bile en basit hali ile anladığım hayali uygulamayı burada paylaşacağım. Netflix gibi bir şirketin sunduğu dizi ve film içeriklerinin ne kadar izlendiği kendi veri ambarında tutulmaktadır. Blockchain teknolojisi sayesinde dizi ve filmlerin izlendiği her sefer ve ne kadar izlendiği değişmez bir şekilde kayıt altına alınabilir ve dizi yapımcılarına ödenen miktarda bir usulsüzlük olmadığı %100 güven ile bilinebilir. Veya Netflix blok zincir üzerinden her izlenme için biçtiği değeri yapımcılara anında gönderebilir ve bu durumda yapımcılar direk olarak ücretlerini alarak Netflix’e bağımlı kalmamış olacaklardır. Aynı mantık, müzik paylaşım platformları için de geçerli olacaktır. Müzisyenler, kripto para kullanarak blok zincir üzerinden direk bir şekilde müziklerini satabilir hale gelecek ve anında aracı olmadan geri dönüş alabileceklerdir.
Blockchain teknolojisin en cok ilgi çeken ve hızla büyüyen uygulama alanlarının başında ödeme sistemleri geliyor. Bu noktada belki öncelikle kripto paralardan bahsetmek gerekli. Birçok insan kripto ve blok zinciri birbirinden çok bağımsız gibi düşünüyor. Bu doğru bir yaklaşım değil ve blockchain üzerinde çalışıyorsanız, mutlaka Bitcoin’i anlamanız gerekir. Bitcoin ile ilgili temel şey ise token dediğimiz paranın kendisi değil ve fakat kripto para olması fikridir. Kripto para banka yada finans endüstrisine bağlı olmadan yaşayan bir para. Bu yüzden yani merkezi bir otoriteye bağlı olmadan veri üretebilecek parayı üretirken blockchain teknolojisi tercih edilmiştir. Ve bu şekilde çok yeni bir değer yaratılmıştır.
Bitcoin blockchain kavramının dünyamıza girmesine sebep olan platformdur. İlk olarak Kasım 2008’de Satoshi Nakamoto tarafından yayınlanan bir makalede ortaya çıkmış olan kripto paranın yazılımsal mimarisi blok zincirdir. Nakamoto 2008 yılında şu sözleri kaleme almıştır; ‘Geleneksel para birimlerindeki temel sorun bu sistemin işlemesi için gereken güvendir. Merkez bankasına para biriminin değerini düşürmeme konusunda güvenilmelidir. Fakat kağıt paralar tarihi bu güvenin kırılmasına dair bir.ok olaylarla doludur’ Bitcoin peer-to-peer (P2P) denilen kişiden-kişiye aracı kurum olmadan para gönderebildiği için, geleneksel finansal sisteme bu konuda bir alternatif getirmiştir. Kullanıcılar dijital cüzdanlar açarak birbirlerine para gönderebilir hale gelmişlerdir. Bu teknoloji başlangıçta oldukça yavaş çalışırken artık saniyeler içerisinde gönderim yapmak mümkün olmuştur. Bitcoin teknolojisi blockchain bloklarına yapılan işlemlerin kayıt olarak yazılıp tüm sistem bilgisayarlarında kayıt edilmesi ile çalışır ve bir paranın aynı kişi tarafından tekrar farklı bir yerde kullanılması bu şekilde engellenir.
Artık her geçen gün blockchainteknolojisini kullanan yeni yazılımlar, inovasyonlar ve dönüşen sektörleri heyecanla takip edeceğiz.
